NHỮNG ĐỒI HOA SIM.Thuở ấy mẹ tôi phá đất hoang.
Rừng tre xanh ngắt cỏ bạt ngàn.
Đốt rẫy, khai mương trồng cây trái.
Từng ụ tre gai cháy lửa tràn
Mẹ như lính trận đang xông pha
Thân gầy lọt thỏm giữa đại trà
Lòn lách đốn tre, tay rìu rựa
Gai nhọn đâm chân máu tuôn ra.
Lửa cháy, lửa ơi! Cháy bùng lên
Gió về, ông gió thổi thật to.
Chà tre từng ụ thành tro bụi.
Mồ hôi mẹ ướt , mặt đỏ lơ
Tôi ngồi trong lều vải mẹ căng.
Dưới những tàn sim nhỏ khô cằn.
Nắng trưa hừng hực như lửa cháy.
Ôi thuở khai hoang, thuở nhọc nhằn.
Hai chị em chạy vào rừng sim.
Trái sim ngọt lịm rất dễ tìm.
Mẹ gọi chạy ào về cho kịp.
Sợ mẹ đánh đòn, thót cả tim
Không hiểu sao mỗi lần nghĩ đến má tôi thì kỷ niệm hiện lên rõ ràng nhất là những ngày khai hoang lập rẫy. Hình bóng má tôi chạy lúp xúp bên những ụ tre gai với cái mồi lửa quấn bằng mũ cao su cứ hiện về mồn một trong tôi.
Má ốm nhom, đầu cột cái khăn rằn, nón lá cứ theo gió ụp xuống mặt. Má cột thật chặt cho giử gió, nên cái nón méo xẹo. Quai nón ghì chặt ở càm hiện rõ lằn dây mỗi lần má tôi dở nón ra quạt quạt cho mát.
Thương má tôi lắm. Một mình hùn với các cậu tôi phá rẫy lập vườn. Ban đầu ba tôi không biết, sau thấy má cứ đi về thất thường hỏi ra mới rõ là má tôi muốn kiếm một nơi dưỡng già cuối đời. Khi ba tôi biết để đến nơi thì nọc phân ranh đã đóng xong rồi. Cậu 5 tôi, cậu Tám tôi rồi tới má tôi. Thuở ấy đất còn phì nhiêu dày đặc những tre gai. Phải tìm phương hướng, lòn lách tranh tre cắm nọc thật khó khăn. Cho nên hên xui là điều không thể tránh. Điểm cuối cùng là một con suối nên cứ từ rừng sim đo đạc bằng nhau rà xuống suối để làm ranh từng người. Và cứ thế phát hoang đốt rẫy lập vườn.
Cậu Tám tôi phóng sao không biết, miếng đất thành hình hiện ra một hình tam giác mà điểm nhọn là con suối. Đất thịt màu mỡ chả có, chỉ được đất phần trên là rừng sim rồi hẹp dần về cuối vườn. Đất nhà tôi tương đối đẹp, phần đất thịt và đất rừng sim không sai lệch mấy.
Tôi nhớ mỗi lần đi rẫy, má tôi gánh một đôi gióng. Em tôi thằng 10 ngồi một đầu. Cơm, gạo và những vật dụng cần thiết một đầu. Tôi chạy lúp xúp theo má. Tới nơi. Má lấy một cái bao bột mì đã được tháo ra, cột những đầu góc vào mấy nhánh cây sim và chị em tôi ngồi đó chơi hay nghỉ mệt. Vì là gốc sim rừng thấp lè tè nên khi má tôi ngồi vào thì đầu đụng nóc cái lều nhỏ. Chị em tôi có khi nằm, ngồi hay chạy ra ngoài với má. Cũng có khi kiến về từng đàn cắn hai chị em nổi mận từng dề.
Cho nên sim rừng gắn liền với kỷ niệm ấu thơ của chị em tôi. Chỗ chị em tôi ngồi là một phần rừng hoang chi chít những cây sim và cây mua. Rừng sim này là miếng đất vườn trên, sau này ba tôi trồng điều, mít để phân ranh. Mãng cầu và cà phê trồng xen kẻ nhau rất ngay hàng thẳng lối như trồng cao su. Sau một đợt pháo kích và quân đội Mỹ bắn trái sáng truy kích, vườn trên bị phá hủy đi nhiều. Ba tôi lại quy hoạch mới trồng xoài cát. Những trái xoài to và ngọt biết bao.
Hồi đó em Mười tôi còn nhỏ lắm nhưng vì con nhà nghèo nên biết thân, biết phận rất ngoan luôn nghe lời chị. Má nói “Hai chị em ngồi đây nghe, nắng lắm đừng có ra,chút nữa dịu nắng thì má cho ra phụ” Hai chị em dạ cho má yên tâm ra đốt rẫy. Thế nhưng trời nắng chang chang, ngồi giữa trời với cái bạt vải chịu không thấu nên tôi thường dẫn em vào rừng. Tôi vốn nhát, không dám đi xa, chỉ đi theo đường mòn của thợ rừng để hái cò ke và trái sim, trái mua chín.
.jpg "hoasim2")
Trái sim
Sim chín từng chùm ăn rất đã khát nhưng cái lưỡi đen thùi. Đôi khi trái bị nứt ra có kiến vào, ăn phải phủi phủi đuổi kiến. Mấy trái đó rất ngọt, nhưng đôi khi bị tổ trác phủi không hết, cũng còn dính kiến nằm trong đó chưa ra
Người ta hay ca tụng rừng sim, nhưng thật ra nơi nào có cây sim là đất không được tốt, có lẽ rễ nó hút hết chất màu mỡ của đất. Rễ sim rất chắc, bứng được nó lên để trồng cây cũng tốn nhiều công. Hoa sim có màu tim tím nhẹ nhàng. Nếu không có bài “Màu tím Hoa sim “ của nhà thơ Hữu Loan chắc cũng chẳng có ai thèm để ý và ca tụng đến loại hoa rừng dân dã này đâu.
Sim thường mọc xen lẫn với cây cò ke và cỏ dại, dây leo. Trong rừng người ta hay vào để chặt cây cò ke về làm nọc phóng trồng cao su vì cây cò ke cây khá thẳng và chắc.
.jpg "hoasim3")
Trái cò ke
Trái cò ke khi chín cũng đen và nhai ngọt ngọt, chua chua. Trái cò ke còn được tụi con trai dùng chơi bắn ống thụt. Tôi và em Mười cũng thích vào rừng để đuổi sóc và tìm ổ chim. Thỉnh thoảng chim cũng làm tổ trong những chùm lá sim thấp thấp. Nhưng hai chị em sợ nhất là nghe đồn ở đó có cọp. Có khi chạy ra trối chết vì gặp rắn. Rừng này vào sâu trong cũng có tre gai. Nhưng chỉ có hai chị em thì chúng tôi chỉ la cà ở bìa rừng trống trải để lỡ má có kêu thì chạy về.
.jpg "hoasim4")
Ống thụt.
Sau này vào mùa mưa, vào buổi trưa nghỉ mệt má hay dẫn tôi đi sâu vào khu rừng này để sắn măng. Nơi đây không có đĩa nhưng rất nhiều vắt. Vắt nằm ẩn dưới lá tre. Trời nắng nó như một cọng tre khô, nếu tưởng đó là cây tăm để lấy xỉa răng thì gặp nước ướt nó sẽ tỉnh dây và ngo ngoe ngay.
Má và tôi cũng có dụng cụ để sắn măng. Tôi chỉ đào và sắn những măng mới nhú và dễ nên cái dao cán ngắn hơn. Gặp mấy bụi măng nằm ẩn trong gốc tre gai thì má tôi chặt trống gốc rồi mới sắn bằng cái dao dài.. Có khi thấy mụt măng còn quá nhỏ tính để dành thì đợt sau người khác đã lấy. Thường má tìm một gốc tre trung tâm rồi đổ măng ra cho tôi ngồi lột, còn má đi vòng vòng để tìm măng. Được hai giỏ là hai má con lom khom đem măng ra. Tới bìa rừng má đốn một nhánh tre rồi làm đòn gánh quẩy về.
Có một lần hai má con đang lui cui sắn măng. Bỗng thấy chó Lu vừa rên hử hử vừa lết ra vẽ sợ sệt lắm. Má tôi la to:
- Dìa con ơi ! Ra khỏi đây, dìa lẹ lên. Con Lu nghe mùi của ổng rồi?
- Ổng nào? Mùi gì má? Má tui vừa đi vừa giải thích:
-Là ông Ba Mươi. Chó nó thính nên nó nghe mùi ổng, nó sợ té đái đó con hổng thấy sao..
Hồi đó tuy còn nhỏ nhưng tôi cũng biết ông Ba Mươi là ông cọp. Vì trong xóm tôi thỉnh thoảng ổng lại về làng bắt heo. Dân chúng đánh phèng la,gõ nồi, gõ chảo để làm ồn đuổi ổng đi.
Măng sắn về mẹ con tôi lại bào mõng luộc lên bán măng luộc, còn lại má tôi làm măng chua hay phơi khô bán từ từ.
.jpg "hoasim5")
Trái nhản lồng
Trong rừng này chúng tôi cũng lấy nấm mối vào mùa nấm lên. Nấm mèo mọc trên những thân cây gỗ mục. Lá vang để nấu canh chua Dây xuân sâm để về vò ăn cho mát. Đọt nhãn lồng luộc ăn rất ngon. Dây xanh để làm dây cột rất bền. Dây Hà Thủ Ô để làm thuốc. Ngoài ra còn hái cơ man nào là trái sim, trái cò ke , trái nhản lồng và thỉnh thoảng vài trứng chim về làm quà cho em tôi.
Rừng sim bây giờ đã thành nhà, thành làng, thành xóm. Đất lên như vàng nhưng các anh chị tôi vẫn còn giữ lại mảnh vườn hương quả của cha mẹ. Má tôi thường nói :
-Người ta sống có nhà, chết có mồ. Ai cũng phải có một nơi để an cư lập nghiệp. Má sống ở đây và cũng sẽ chết ở đây.
Vườn nhà tôi đã hứng chịu bao nhiêu lần pháo kích, bao nhiêu trận giao tranh. Nó đồng hành với ba má tôi nhìn thời cuộc đổi thay .
Ba tôi đã mất, má tôi cũng không còn. Các anh tôi lần lượt theo cha mẹ. Tôi và thằng em Út đang tạm dung trên đất Mỹ. Mỗi lần về thăm quê, đứng ở trước nhà nhìn ra vườn trên. Cái đồi hoa sim ngày xưa đó bây giờ lại là một khu vườn tràm thẳng tấp. Chị dâu tôi trồng để giữ đất và khi cây lớn bán cho người ta làm giấy.
Cái gì cũng thay đổi. Những hoa sim tím mộng mơ giờ đi vào kỷ niệm. Mái tóc đen nhánh thật dài của tôi giờ ngắn ngủn và thưa thớt, muối nhiều hơn tiêu. Em tôi giờ đã hưu non và thành ông ngoại. Mọi thứ đều theo luật tuần hoàn của tạo hóa vậy mà biến dạng.
Mỗi lần ai hát bài “ Những đồi hoa sim” Tôi lại nhớ đến cái lều bé nhỏ cột vào nhánh sim rừng. Má tôi mặt đỏ bừng đang đốt rẫy. Và hai chị em tôi tung tăng trong rừng sim vui mừng với những trái sim đầu mùa.
_Những đồi hoa sim tím chiều hoang biền biệt.
Nguyễn thị Thêm.
16/8/14
Mời thưởng thức nhạc phẩm "Những đồi hoa sim" để nhìn lại rừng sim tím.
Gửi ý kiến của bạn
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D264462251.-%3B)