9:32 SA
Thứ Tư
13
Tháng Mười Một
2024

VNCH MỘT THỜI KHÓ QUÊN - THANH DŨNG

06 Tháng Năm 201412:00 SA(Xem: 12226)

 

Quốc gia Việt Nam Cộng Hoà, tuy chỉ góp mặt trong khoảng 20 năm ngắn ngủi, đã kịp ghi lại nhiều đóng góp khả quan, hữu ích trong dòng lịch sử Việt. Các chánh phủ VNCH gầy dựng được một nền chánh trị dân chủ căn bản, theo nguyên tắc tam quyền phân lập, với các cuộc bầu cử tự do được tổ chức thường xuyên. Trong các bài trước, chúng tôi đã thử điểm qua hệ thống giáo dục cầu tiến và các chương trình kinh tế độc đáo của Miền Nam.

alt

Còn không ít vẻ đẹp đáng nêu khác về văn hoá, nghệ thuật, thể thao... khiến không khí VNCH chừng như vẫn phảng phất, dù chiến cuộc đã tàn 39 năm rồi. Với không ít người Việt, ở hải ngoại cũng như tại quốc nội, xã hội Miền Nam là "lý tưởng", là thời điểm vàng son... Nỗi lưu luyến nhẹ nhàng này có thể góp phần khơi gợi tìm hiểu, khám phá lại các giá trị đẹp, những sự thật lịch sử về Miền Nam và VNCH.

Về văn hoá, buổi ban đầu có không ít va chạm giữa lớp người Tây học cũ và giới trí thức chịu ảnh hưởng của người Mỹ sau này. Chánh phủ Đệ Nhất Cộng Hoà, trong bối cảnh giao thời, đã thỏa hiệp cộng tác trao đổi văn hoá 10 năm với Pháp. Song ảnh hưởng của người Pháp mờ nhạt dần bước sang đầu thập niên 1960, lúc Miền Nam bắt đầu gởi nhân sự đi huấn luyện ở Hoa Kỳ, Úc Châu "Australia", New Zealand, và nhiều quốc gia đồng minh khác.

Về ẩm thực, nhiều người Sài Gòn từng trải qua thời gian trước 1975 có lẽ chưa quên các tên tuổi nhà hàng Thanh Bạch có những món ăn Pháp; nhà hàng Maxim với nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ, nhà hàng nổi Mỹ Cảnh trên bến Bạch Đằng; cơm gà Siu Siu; cơm bà Cả Đọi khu thương xá Tax; bò 7 món Ánh Hồng, Duyên Mai; nghêu đường Nguyễn Tri Phương; thạch chè Hiển Khánh; chè đậu đỏ bánh lọt khu chùa Xá Lợi...

Sau 1975, đa phần giới thức giả Sài Gòn lần lượt rủ áo ra đi, mang theo họ cái thú thưởng thức ẩm thực độc đáo ngày nào. Ra ngoại quốc, thiếu thốn nguyên liệu, thêm hoàn cảnh thay đổi, khiến phẩm chất món ăn Miền Nam cũng vơi đi ít nhiều.

Còn tại quốc nội, đời sống cơ cực bần hàn kéo dài hằng thập niên có thể cũng làm thay đổi thói quen ẩm thực. Vào thời xương bò hiếm hơn... sổ gạo, người ta "linh động" dùng bột ngọt để thêm chút đậm đà cho nước phở. Tình trạng xã hội kém dinh dưỡng cũng có thể vô tình khuyến khích khẩu vị chuộng thức ăn nhiều dầu mỡ và đường, mãi rồi nên quen. Điều này giải thích vì sao nhiều người Việt xa quê lâu năm, chưa từng sống qua thời "thiên đường XHCN", sau này về thăm cố hương, đôi khi cảm thấy thức ăn thường được nêm nếm hơi... bị ngọt.

Miền Nam thời đó cũng lừng danh nhiều mỹ nhân mà tên tuổi còn được nhắc đến tận ngày nay. Thời Đệ Nhất Cộng Hoà, nhan sắc và sự sắc sảo của phu nhân Ngô Đình Nhu vang xa tầm thế giới. Vô số thiếu nữ Miền Nam ngưỡng mộ bà, bắt chước kiểu chiếc áo dài cổ thuyền. Bà Nhu còn góp công lớn trong việc xoá bỏ dần các định kiến xã hội xem nhẹ vai trò phụ nữ trong đời sống--vốn đã bén rễ hằng ngàn năm.

Sau này, có người đẹp Bình Dương, Thẩm Thúy Hằng. Bà đoạt giải Ảnh-Hậu tại Liên Hoan Phim Á Đông. "Quành cháng" như phim ảnh Nam Hàn ngày nay, vào những năm 1960-70, họ chưa có tài tử nam nữ nào vang danh châu lục như dàn ngôi sao của nền nghệ thuật thứ bảy tại Miền Nam -- dẫn đầu với Thẩm Thuý Hằng. Trong các tác phẩm điện ảnh vang bóng một thời có "Loan Mắt Nhung" hay "Chiều Kỷ Niệm"... 

alt

Thẩm Thúy Hằng 

Kỹ nghệ phim ảnh còn có Kiều Chinh từng đoạt giải Liên Hoan Điện Ảnh Á Đông (1973), và là một trong những gương mặt Á Đông đầu tiên thành danh trên màn bạc Hollywood. Trong thời phát thịnh của phong trào nhạc trẻ, nữ danh ca Thanh Lan nổi bật, lừng danh với các ca khúc Pháp chuyển lời Việt, và cũng từng thử tài trên màn bạc.

alt

Poster phim "Loan Mắt Nhung" 


Giới ghiền xi-nê, phim ảnh có lẽ còn nhiều kỷ niệm đẹp với những rạp hát thời thượng dạo đó. Rạp Rex xéo Toà Đô Chánh được kể vào hàng sang trọng nhất. Rạp Đại Nam đường Trần Hưng Đạo chuyên trị những phim mới về. Những địa chỉ đáng kể khác có rạp Kinh Đô trên đường Lê Văn Duyệt; rạp Catinat đường Tự Do, sau là phòng trà ca nhạc "Đêm Màu Hồng" nơi ban nhạc Phượng Hoàng ra mắt khán giả; rạp Khải Hoàn góc Võ Tánh và Cống Quỳnh giá vé phải chăng; rạp Long Phụng đường Gia Long chuyên chiếu phim... Ấn Độ; và đặc biệt rạp Aristo đường Lê Lai, nơi nương náu của đoàn cải lương "Tiếng Chuông Vàng Thủ Đô" di cư từ miền Bắc, với đào chánh Kim Chung.

alt

Rạp Long Vân gần ngã 7 Lý Thái Tổ

Về thói quen di chuyển ở Miền Nam trước 1975, các loại xe gắn máy là phương tiện cá nhân được ưa chuộng. Thời cuối 1950, hình ảnh những tà áo dài nữ sinh trên chiếc xe đạp gắn máy hiệu Velosolex từng mê hoặc bao lớp thanh niên. Chiếc xe Mobylette của Pháp cũng rất phổ biến thời hậu thuộc địa, vì dễ sử dụng, với tay gas tự động, lỡ khi hết xăng bất tử, người ta vẫn có thể chuyển sang đạp bộ như xe đạp, thông dụng trong giới sinh viên, học sinh... Lớp người trung niên, đời sống khá giả, có thể thích chạy các xe sang hơn chút như Vespa, Lambretta của Ý. Đến giữa thập niên 1960, bắt đầu xuất hiện 2 chiếc xe Nhật Bổn máy mạnh, chạy nhanh. Xe Honda Dame C50 (phụ nữ) và xe Honda 67 SS50E (nam giới) độc chiếm thị trường nhiều năm sau đó.

alt

Xe Velosolex

Về ngôn ngữ, có thể là một trong những khía cạnh thâm trầm ý nhị nhất của thời VNCH. Thời gian gần 40 năm trôi qua, có lẽ cũng đủ, để ta nhìn nhận cách sử dụng tiếng Việt của lớp người Miền Nam cũ có phần trong sáng hơn, đơn giản hơn, mà không lộn tùng phèo thành "giản đơn". Người Việt thời VNCH định danh rõ ràng phi hành đoàn, chẳng sỗ sàng "tổ lái"; họ suy luận, suy nghĩ chứ không chờ đến lúc "động não"; họ thoả hiệp tìm cách đồng ý / đồng lòng, để khỏi phải qua "nhất trí"; khi gấp rút thì họ nhanh lên, không cần "khẩn trương"; có khi họ hồi hộp vì bị dồn nén, bực tức mà vẫn không đến nỗi "bức xúc"; họ khen ngợi điều gì nguy nga / tráng lệ, không vơ mọi sự ra "hoành tráng"; đôi khi họ cũng thẩm vấn / điều tra, thay vì mập mờ "làm việc"; họ trân trọng nghệ sĩ, chẳng cào bằng "nghệ nhân"; họ viết gọn gàng lực sĩ, tránh loằng ngoằng "vận động viên"; họ có thuỷ quân lục chiến kiêu hùng, không phải chập chờn loại "lính thuỷ đánh bộ"...

Các nhóm chữ trong ngoặc kép trở nên phổ biến ở Miền Nam từ sau sự bức tử của VNCH. Đa phần có nguồn cơn xuất phát từ kho từ vựng thông dụng giữa nội bộ các đảng viên cộng sản. Sau 1975, đảng cộng sản VN chuyên quyền, khống chế mọi mặt đời sống, kể cả áp đặt... đảng ngôn của nó. Dần dần, những ngôn từ này--tuy hơi... nhẹ về số lượng, nhưng lại... nặng mùi "đấu tranh giai cấp"--trở thành ngôn ngữ cho cả xã hội. Đây là một trong những lý do chánh yếu khiến tiếng Việt mượt mà, phong phú của Miền Nam cũ bị mai một, đến nay hầu như chỉ còn hiện diện tại hải ngoại.

Việt Nam Cộng Hoà có thể gọi là một thời khó quên -- một loại vũ trụ riêng tư và tha thiết của rất nhiều người. Thời đại đó giúp tạo ra lớp người chánh trực, hết lòng phụng sự quốc gia. Điều này phản chiếu qua thực tế, sau khi đại cuộc sụp đổ, phải di tản ra ngoại quốc, chẳng mấy ai đủ tài chánh để tiếp tục đời sống sung túc thuở trước. Hầu hết phải bươn chải những ngày chân ướt chân ráo đến xứ người. Không ít tướng tá phải làm thợ sơn, có nghị sĩ bán xăng, nhiều giáo sư đi bỏ báo, cựu công chức cắt cỏ để nuôi gia đình... So sánh với tầng lớp tư bản đảng viên đang "lãnh đạo" nước Việt Nam ngày nay, sự tương phản, có lẽ, đã khá rõ ràng.

alt

Tiền giấy VNCH, lịch sử của một thời
Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
08 Tháng Năm 2018(Xem: 20286)
Nhưng thật là bất ngờ, bất ngờ đến kinh ngạc, khi qua tài liệu đính kèm của tác giả Nguyễn văn Luận, chúng ta được biết kiệt tác của lịch sử này đã được hoàn thành bởi… một người.
26 Tháng Sáu 2024(Xem: 1091)
người viết dành cho sáng tác một thái độ sống trong quá trình tìm lại cái self tích cực đã mất hoặc một thời quên lãng của mình.
25 Tháng Ba 2024(Xem: 1951)
Ba mươi năm cân đai áo mão, một tiếng thanh liêm, Hết nửa đời cửa khuyết sân chầu, vạn lời ca ngợi.
15 Tháng Ba 2024(Xem: 2140)
Một số tác phẩm của Tự lực văn đoàn cũng được phóng tác hay biên thành kịch hoặc biên thành tuồng cải lương tâm lý xã hội.
23 Tháng Giêng 2024(Xem: 2434)
Biên Hòa là đầu mối giao thông quan trọng của cả nước và là cửa ngõ quan trọng của Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam
04 Tháng Mười 2023(Xem: 3398)
Học sinh tiểu học trước năm 1975 được dạy Đức Dục, Công Dân Giáo Dục từ 2 giờ đến 2 giờ 30 phút mỗi tuần. Học sinh trung học, môn Công Dân Giáo Dục 2 giờ mỗi tuần.
08 Tháng Chín 2023(Xem: 3444)
Một bác sĩ chuyên khoa tim cho biết, nếu mọi người nhận được bài viết này gửi tiếp cho 10 người khác, thì ít nhất một mạng người sẽ được cứu sống.
05 Tháng Bảy 2023(Xem: 3861)
An Lộc đứng vững nhờ sự hy sinh trên cả tuyệt vời của các chiến sĩ Quân lực VNCH thuộc đủ mọi quân binh chủng, các đơn vị Tiểu khu và Chi khu những người lính Địa Phương Quân
22 Tháng Ba 2023(Xem: 4093)
Riêng thuế lợi tức liên bang, các chủ nhân công ty phải khấu trừ các loại thuế lợi tức theo luật định và gửi về cơ quan thuế IRS, cuối năm mỗi cá nhân ấy
13 Tháng Mười Một 2022(Xem: 6700)
Vì nơi này chứa một trong những chất có giá trị nhất trên thế giới , nên nó phải có những đặc điểm nhất định để các tổ chức hoàn toàn tin tưởng vào nó.
19 Tháng Tư 2022(Xem: 8605)
Vì thế, gia đình hòa thuận, bạn bè tốt là một trong những yếu tố quyết định tuổi thọ con người.
21 Tháng Ba 2022(Xem: 8827)
Đây là lý do tại sao người lớn và người cao tuổi luôn bị phát hiện đau tim hoặc tê liệt vào khoảng 5-6 giờ sáng. Trong tình trạng này, họ chết trong giấc ngủ.
19 Tháng Sáu 2021(Xem: 9426)
Xin viết lại bài này với lòng ngưỡng mộ, và biết ơn người phát minh ra "@", giúp Emails phát triển hoàn thiện như hôm nay.
10 Tháng Ba 2021(Xem: 10537)
Vì cuộc đời là những vòng tuần hoàn đáng quý của sinh mệnh, không ai luôn được và cũng không ai luôn mất, nên hãy biết sống để cho đi…
20 Tháng Chín 2020(Xem: 10590)
Vì quyền lợi của Hoa Kỳ và dấu hiệu dịu giọng của Trung Quốc như hiện nay có thể dẫn đến một cuộc thương thảo không?
28 Tháng Sáu 2020(Xem: 12141)
Cổ nhân có câu: "sinh, bệnh, lão, tử". Bốn giai đoạn này không ai có thể tránh khỏi. Chuẩn bị ứng phó với bệnh tật và tuổi già của mình
18 Tháng Tư 2020(Xem: 11501)
Người vào cỡi áo lau son phấn Trả cả vinh hoa lẫn đoạn trường
02 Tháng Sáu 2019(Xem: 14735)
Về đức hạnh, cả đời Ông luôn giữ vững 13 đức tính: ôn hòa, kín tiếng, ngăn nắp, quyết đoán, tiết kiệm, siêng năng, chân thành, công bằng, điều độ, sạch sẽ, tĩnh tại, giản dị, khiêm tốn
27 Tháng Hai 2019(Xem: 13600)
Tôi rất hy vọng những nỗ lực và thành quả của giới trí thức tỵ nạn Việt Nam như bộ Dòng Việt (GS Lê Văn), sách và bài viết về ngữ học, văn phạm, tự điển
16 Tháng Mười Một 2018(Xem: 16017)
Thế giới nín thở theo dõi sách lược của Tổng thống Mỹ Donald Trump + Quốc hội lưỡng viện Mỹ khi đẩy Hồ sơ Duy Ngô Nhĩ để bất ngờ "xé nách" TQ
11 Tháng Mười Một 2018(Xem: 20509)
Tào Tháo chính là một trong những nhà Chính trị – Quân sự kiệt xuất nhất trong lịch sử Trung Hoa.
11 Tháng Mười Một 2018(Xem: 16170)
Không cho người già ăn no bụng và ngon miệng là một điều đáng trách cả về lý lẫn về tình.
04 Tháng Mười 2018(Xem: 13405)
Ngày 2 tháng 4 năm 1972, Đại tướng Fred C. Weyand, Tham mưu trưởng Lục quân Hoa Kỳ và Thiếu tướng Verne L. Bowers, Phụ tá Tham mưu trưởng Lục quân ký thay Tổng thống ân thưởng
09 Tháng Tám 2018(Xem: 13237)
xưng vương xưng bá mà lại coi Mỹ là kẻ thù. Trung Quốc sẽ là mục tiêu số một mà Mỹ đang nhắm tới! Hãy chờ xem điều gì sẽ xảy ra!
21 Tháng Giêng 2018(Xem: 12524)
Hy vọng rằng tinh thần yêu nước của người Việt trong và ngoài nước sẽ được hướng dẫn đúng mục tiêu, thấy rõ chúng ta bị bọn bán nước cai trị
17 Tháng Mười Hai 2017(Xem: 14563)
Giải tội cho những người nầy, có nghĩa là họ có tội phải chết, nhưng giải đi cho xong để Diêm Vương khỏi mất công
29 Tháng Mười Một 2017(Xem: 16638)
Thùng giống nhau, nhưng đựng bên trong những thứ khác nhau thì số mệnh của nó cũng khác nhau.
29 Tháng Mười Một 2017(Xem: 14715)
Cho dù bạn thân thiện và cư xử đúng mực thế nào, bạn sẽ luôn phải đối mặt với những người không ưa mình và tìm cách dìm bạn đến hết mức có thể.
28 Tháng Hai 2017(Xem: 16062)
Trong niềm nhớ thương khôn nguôi về quê nhà của một người Việt Nam ly hương còn nặng tình hoài cổ
06 Tháng Mười Hai 2016(Xem: 11390)
ông sếp tôi ủng hộ tất cả những gì tổng thống đắc cử Trump làm, vì (ông) biết Tổng Thống Trump là người sẵn sàng làm tất cả mọi chuyện, miễn là đạt kết quả
06 Tháng Mười Hai 2016(Xem: 11391)
Biết đâu lịch sử sẽ tái diễn và dân chúng Trung Hoa thoát được nạn độc tài như dân chúng Liên Xô được hưởng cách nay đúng 25 năm.
21 Tháng Mười Một 2016(Xem: 12466)
“chính Đảng Cộng sản Việt Nam đã lãnh đạo đất nước vượt qua thời kỳ khó khăn sau chiến tranh,” còn theo đại tá Hà thì “Đảng chỉ còn vai trò kìm hãm xã hội thôi
12 Tháng Mười Một 2016(Xem: 10985)
Sao cũng được, miễn là không cắt cổ đổ máu khi thay đổi chính quyền. Bốn năm hay tám năm rồi cũng qua mau. Tâm bình, thế giới bình.
11 Tháng Mười Một 2016(Xem: 11602)
Sau những thất bại liên tục của đảng Cộng Hòa, tới lượt Dân Chủ phải thoát xác….
12 Tháng Sáu 2016(Xem: 11939)
đây là thiết bị dịch cả 2 chiều, nên nó cực kỳ tiện dụng, xóa bỏ đi mọi rào cản của ngôn ngữ.
12 Tháng Sáu 2016(Xem: 19447)
Con sông Đồng Nai đã đưa ta đến tỉnh Biên Hòa (hòa bình ở biên cương), một trấn đã được sáp nhập vào nước ta năm 1653. Khoảng đất này xưa được gọi là Đông Phố
30 Tháng Năm 2016(Xem: 14432)
Người Mỹ gốc Việt cũng có rất nhiều mà điển hình là ông Bùi Văn Phú hiện là giáo sư tại California sau khi tốt nghiệp UC Berkeley đã tham gia
20 Tháng Năm 2016(Xem: 15112)
Con Cháu chúng ta sẽ không còn cần bằng lái xe nữa và sẽ không bao giờ sở hữu một chiếc xe hơi.
09 Tháng Tư 2016(Xem: 10913)
"Nước Mỹ đã không hiểu được cuộc xung đột kém nghiêm trọng, đã không phô diễn đuợc năng lực tương xứng chống lại nó."
06 Tháng Tư 2016(Xem: 14560)
xin kính cẩn nghiêng mình trước vong linh của những Anh Hùng Liệt Nữ... vô danh, vĩnh biệt với muôn vàn tiếc thương!.
07 Tháng Giêng 2016(Xem: 17736)
25 Tháng Mười Hai 2015(Xem: 14039)
Xem lại những hình ảnh Sài Gòn xưa cũng có thể vừa để hoài niệm, vừa để trân quý một thời đại tốt đẹp mà
06 Tháng Mười Hai 2015(Xem: 11572)
ngót trăm người còn nán lại đến giờ phút chót để tận mắt ngắm nhìn hay tận tay sờ được nhiều giá trị văn hóa chỉ từng nghe nói
07 Tháng Mười Một 2015(Xem: 12454)
Medicare Advantage từ 15 tháng 10 đến 7 tháng 12 là lúc quý vị có medicare cần xem lại chương trình bảo hiểm sức khỏe quý vị đã lựa chọn
31 Tháng Mười 2015(Xem: 12441)
chỉ một nền Cộng hòa Tam quyền phân lập đơn sơ, khiêm tốn vẫn chỉ là “ một viễn tưởng “ ở ngày mai, nghĩ cũng thật là thảm cho Đất nước và Dân tộc!
24 Tháng Mười 2015(Xem: 12131)
Thành Phố Maribyrnong là thành phố đầu tiên trên toàn cỏi Úc Châu đã biểu quyết công nhận Cờ Vàng