Câu chuyện về một tấm hình
Tường An, thông tín viên RFA
2015-03-10
2015-03-10
Tấm hình "Sinh viên Paris xuống đường" với chữ ký của tác giả Trần Đình Thục Hình do anh Trần Ngọc Giáp cung cấp
Nhắc đến hồi ức 30 tháng tư, nhiều người chợt nhớ đến một tấm hình được truyền đi trên mạng, tấm hình trắng đen ngẫu nhiên được mang tên «sinh viên Paris biểu tình» với hình ảnh những người thanh niên chít khăn tang trắng tuần hành trên đường phố Paris. Lần dấu về nguồn gốc của tấm hình này, thông tín viên Tường An hỏi chuyện một số người có mặt trong cuộc biểu tình ngày 27/4 năm 1975.
Những ngày cuối tháng 4, khi các chiến trường ở Việt Nam còn mịt mờ khói súng, khi các thây người tiếp tục ngã, và khi mà các dấu chấm đỏ dần dần tiếng về miền Nam trên bản đồ hình chữ S thì cũng là lúc ngổn ngang tâm trạng của các sinh viên trong các khu đại học Paris và vùng phụ cận.
Hàng đêm, không còn là những buổi tối ở thư viện mà họ tụ tập nhau trước màn ảnh truyền hình, những cuộc di tản hoảng loạn , những mặt trận dần dần bị chiếm đóng, lòng hướng về quê hương, dạ bời bời muôn nỗi. Họ không thể ngồi yên, họ phải làm một cái gì đó. Lúc đó mọi người đồng ý tổ chức « Một ngày cho quê hương » để ủng hộ miền Nam mà khởi đầu là cuộc xuống đường ngày 27/4 để ghi ơn những người đã nằm xuống cho quê hương.
Anh Trần Ngọc Giáp hồi tưởng lại 40 năm trước, những ngày ngồi bên nhau chuẩn bị cho cuộc biểu tình :
«Lúc đó tình hình đất nước nghiêng ngửa, cũng sắp bế tắc rồi cho nên tụi này muốn làm một cái gì cho đất nước để mà ghi ơn những người chiến sĩ VNCH, cám ơn họ đã anh dũng chiến đấu bao nhiêu năm và cũng như để đánh dấu một giai đoạn lịch sử, để tang cho sự mất mát của miền Nam. Phần lớn mọi người tinh thần rất là cao, dĩ nhiên là đau buồn vì mình biết trước là đất nước mình sắp mất rồi, không biết bao lâu nữa, nhưng gần như chắc chắn là mất rồi thành thử ra anh em mới tổ chức cuộc biểu tình như vậy. »
Người chủ tịch của Tổng Hội sinh viên lúc đó là anh Trần văn Bá, linh hồn của những chàng sinh viên trẻ lúc bấy giờ, anh Trương Quốc Trung cho biết ý nghĩa của tấm khăn tang chít trên đầu của hàng trăm sinh viên ngày 27/4 năm đó:
«Trước hết là anh Trần văn Bá yêu cầu buổi họp các anh em sinh viên hoạt động với nhau làm cái gì, thì chúng tôi lấy một cái quyết định là làm một cuộc biểu tình trong thành phố Paris mang ý nghĩa là để tang cho những người đã nằm xuống cho Tổ quốc và nói lên lòng phẫn uất của sinh viên lúc đó, rất là buồn và xấu hổ vì có những đàn anh không xứng đáng.»
Cuộc biểu tình xuất phát lúc 3 giờ trưa từ cư xá sinh viên Đất Việt. Dẫn đầu cuộc biểu tình là lá cờ VNCH với bình nhang. Gần 300 sinh viên với khăn tang trắng lặng lẽ, trang nghiêm đi xuyên qua các trục lộ chính của Paris. Anh Nguyễn Sơn Hà kể lại:
«Cái cuộc biểu tình ngày 27/4 đã chít khăn tang, đã đi từ cư xá sinh viên, đi ngang qua Quốc hội Pháp, đưa thỉnh nguyện thư, đến toà đại sứ Mỹ để phản đối, để tố cáo, các anh em đã gửi rất nhiều cho chính giới, từ ông Tổng thống Giscard d’Estaing cho đến lưỡng viện Quốc hội, ông Jacques Chirac, nhưng tất cả đều không trả lời, tất cả đều làm ngơ. Anh Trần văn Bá kêu gọi một số anh em sinh viên cùng một các đoàn thể sinh viên khác cùng nhau tiếp tục giương cao lá cờ vàng chính nghĩa đó để xác định với Quốc tế và dân tộc Việt Nam cùng nhau ghi ơn các chiến sĩ bảo vệ tự do. Đó là nói lên tại sao có cuộc biểu tình ngày 27/4. Cho thấy là tuổi trẻ Việt Nam chúng ta vẫn còn đây.»
Từng thước vải đen kẻ đòng chữ trắng: “Vinh Danh Các Chiến Sĩ Đã Nằm Xuống Cho Tự Do", “Miền Nam Tự Do Bất Diệt", “ Ngày Đại Tang" vv… bằng tiếng Pháp được căng lên trong cuộc xuống đường. Khăn tang trắng chít đầu là để tang cho những người đã hy sinh trong cuộc chiến nhưng cũng để tránh sự trà trộn của những sinh viên thân Cộng lúc đó cũng khá nhiều ở Paris, anh Nguyễn Sơn Hà kể tiếp :
«Anh Bá giao cho vấn đề giữ an ninh nên lúc nào cũng phập phồng là Việt Cộng nó sẽ đánh chuyện này, chuyện kia như bên Việt Nam. Cái lo âu lúc đó là lúc nào cũng sợ có chuyện xảy ra. Anh em vừa đi vừa khóc rất là nhiều. Suốt cuộc tuần hành tất cả anh em đều giữ im lặng, nhưng đến trước toà đại sứ Mỹ thì có một số anh em vì phẫn uất quá nên đã tự phát hô lên những khẩu hiệu như “À bas les Américains” (đả đảo Mỹ) “À bas les communistes Vietnamiens” (đả đảo cộng sản Việt Nam ) ghi ơn các chiến sĩ VNCH đã bảo vệ tự do, phản đối sự vi phạm về luật quốc tế…»
Anh Võ Quốc Thao, lúc đó là một thanh niên còn rất trẻ, và vẫn còn rất lạc quan về tương lai đất nước. Anh nhớ lại ngày 27/4 của 40 năm về trước:
«Năm đó tôi cũng có tham dự đoàn biểu tình, năm đó thì tôi mới 18 tuổi. Vào lúc đó thì 18 tuổi không giống như tuổi trẻ bây giờ đâu, còn ngây ngô lắm các anh lớn kéo đi đâu thì mình đi theo. Tại cư xá Đất Việt ở đường Lutèce trong quận 5 được coi như là trụ sở thứ nhì của Tổng Hội Sinh viên lúc bấy giờ. Chính cái cư xá đó được dùng làm địa điểm xuất phát cuộc biểu tình, anh em tập họp tiến ra đường Gay Lussac, đi lên phía công viên Luxembourg , đi ngang qua đường d’Assas có toà đại sứ VNCH ở đó, đi ngang qua Thượng viện Pháp, tại thượng viện Pháp thì tình hình bắt đầu căng thẳng tại vì phía cực hữu và phía cực tả lợi dụng vấn đề Việt Nam căng thẳng với nhau, mình ở giữa, mình chỉ muốn nói về vấn đề Việt Nam mà thôi, nhưng rồi sau đó thì cũng yên.
Riêng tôi thì tôi không nghĩ là chế độ sẽ sụp đổ mau chóng như vậy thành ra tôi cũng biểu tình nhưng mà không đến nỗi đau nhiều, mặc dù cũng có để tang, để tang này là để tang cho những nạn nhân chứ không phải để tang cho đất nước bởi vì lúc đó chưa biết rằng mình sắp sửa mất nước thành ra anh em đi rất là trang nghiêm nhưng không phải là thất vọng »
Tấm hình “Sinh viên Paris xuống đường” được anh Trần Đình Thục chụp ở đường Gay Lussac trưa ngày 27/4.Tấm hình trắng đen với vận mệnh nổi trôi như dân tộc của nó đã nằm im một thời gian dài trong ngăn kéo để rồi 39 năm sau xuất hiện trở lại trên bìa tuyển tập “Ngậm ngùi tháng tư” của nhà văn Huy Phương ở quận Cam, California, Hoa kỳ, tấm hình được nhân bản và lưu truyền trên internet. Anh Trương Quốc Trung cho biết thêm chi tiết về tấm hình này:
«Hồi đó ở Paris có 2 người đi chụp hình thôi, là anh Trần Đình Thục và tôi. Sau ngày 30/4 một số anh em có được tấm hình đó là vì anh Thục anh mến tặng lại cho một số anh em thôi ! Và tấm hình đó bị quên đi một thời gian rất là lâu, cho đến năm ngoái, tôi có nhận được một email của anh Thục nói là «Bây giờ có một người đang biên một cuốn sách về 30/4 thì họ lấy tấm hình đó làm bìa sách và nhân buổi lễ ra mắt cuốn sách đó anh Thục đã chính thức giao tấm hình đó lại cho cộng đồng Việt Nam tại Orange County.»
Cuộc tuần hành khởi đầu ở khu đại học quận 5 và dừng lại xế ngang toà đại sứ Hoa Kỳ. Nơi đó, bài quốc ca VNCH được trổi lên bằng cả một nỗi buồn của những sinh viên xa xứ. Tiếng hát lạc loài trong sự thờ ơ của Paris, của nước Pháp và của thế giới lúc đó. Không ai biết chỉ 3 ngày họ sẽ trở thành người vô tổ quốc và cũng không ai biết nhiều ngày sau đó lương tâm thế giới sẽ bị đánh thức bởi những hình ảnh hãi hùng trên biển cả. Anh Trương Quốc Trung mãi sẽ không quên được ngày này, năm ấy:
«Tôi không bao giờ nghĩ là 40 năm cả, tôi vẫn nghĩ như là ngày hôm qua vậy !, tôi rất buồn, hổ thẹn!»
Bốn mươi năm nhìn lại, những mái đầu chít khăn tang trắng bùi ngùi đi giữa dòng Paris hoa lệ nay không biết đã còn ai, mất ai nhưng tấm hình sẽ mãi mãi ở lại để làm nhân chứng cho một giai đoạn tang thương của lịch sử.
Tường An RFA
Tường An RFA
Gửi ý kiến của bạn
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D980965194.-%3B)