THAY LỜI BẠT - NGUYỄN THỊ MỸ CHÂU

THAY LỜI BẠT

 Tôi bất ngờ đến ngạc nhiên khi nghe ảnh nói in thơ. Ảnh thường có những điều làm tôi sững sờ như vậy. Tôi nói in thì in cho vui với người ta và giữ làm kỷ niệm, chứ bây giờ thơ không có giá, bán sỉ bán lẻ cũng không ai mua. Tặng không mà người ta vui vẻ nhận là phước lắm rồi. Hồi trước mấy năm ảnh còn ở Trung học, Bà Nội cho hai chỉ vàng, in thơ tiêu hết. Tập Bên Lề Cuộc đời tôi chỉ thấy mặt mũi một lần, chưa kịp coi trong ruột trong gan, nay đã thành tro bụi rồi. Nay lại in thơ, chắc tiêu luôn một cây hai quá! Nói vậy chớ tôi không phản đối gì hết, nhưng thiệt tình không an tâm mấy! Thơ gì mà thơ? Cũng không còn trẻ trung gì mà thơ với thẩn.

 Hồi mới quen nhau, lâu lâu ảnh dúi vào tay tôi một bài thơ cắt từ trang báo, xếp làm tư, trân trọng lắm! Những bút hiệu khác nhau mà ảnh dùng cho Thi Văn Đoàn ở tỉnh lẻ, đăng trên báo ở Sàigòn như lạ hoắc ít làm ai nhớ. Mà ảnh cũng khôn, ít khi nào thấy nhắc lại, mà có nhắc cũng không làm ai nhớ được. Chỉ nhìn ảnh xếp bài thơ, trang trọng bỏ vào ngăn trong cùng của cái bóp là tôi có niềm vui nhỏ nhoi, đi theo niềm vui lớn của ảnh.

 Vui thì vui, nhưng ảnh có bao giờ làm thơ tặng cho tôi đâu! Ảnh còn nói tặng cho Bà Xã là tặng cái khác, tặng thơ làm gì, nó lang bang hơn tấm lòng chung thủy mà ảnh có. Tôi tin vậy và thấy những bài thơ tặng vợ tặng con của các thi sĩ hình như không có tác dụng bằng “ thơ không tặng” vì đọc thơ là biết thơ viết cho ai, dành cho ai, cần gì phải đề chữ to tướng “ Tặng vợ hiền…” , “Viết cho con…” Một mái ấm đơn sơ của chúng tôi đã là quà tặng quý giá khó tìm rồi.

 Cho đến khi cái bút hiệu Trần Kiêu Bạc xuất hiện trên vài trang báo ở địa phương, nơi chúng tôi đang ở, lan ra vài đặc san bên nầy, rồi tỏa rộng trên Net toàn thế giới, tôi mới để ý tìm hiễu thêm, nhất là khi thấy ảnh đang loay hoay, lò mò làm Trang Nhà riêng. Cũng không có gì thắc mắc. Bây giờ Web tràn lan mà! Nghe nói có hàng triệu triệu trang Web cho cả thế giới rồi. Thiến heo cũng có Web riêng thì trách chi thơ phú, nơi mà người ta có thể quảng bá thơ văn mà khỏi cần in thành sách. Chuyện đó đâu có lạ lùng gì? Tôi có vào đó coi, thỉnh thoảng, khi mà trên Net không còn gì hấp dẫn để coi. Tôi ngộ ra rằng ảnh làm thơ như thợ. Người thợ hồ xây nhà làm nhà cửa, thợ rèn làm rựa làm dao, còn ảnh làm thơ, không thấy ai đòi giấy phép hay “ Lai Xìn Lai Xiếc” gì hết. Mà hình như thơ ảnh cũng nhiều, cả ngàn bài, cũ lâu có, mới toanh có, lớp cất trong rương, lớp trưng ra “chợ”. Tôi thấy thơ ảnh cũng không khác thơ của người ta mà tôi đã có lần vô tình ghé mắt qua! Những bài thơ cho quê hương, cho tổ quốc, cho trường cũ, cho người nào đó không tên hay tên giả ở tận Sàigòn, Huế, Hà Nội, Cần Thơ, Bến Tre, Biên Hòa hay Tây Ninh… đều nằm trong đống thơ ảnh, bình thường như những bài thơ lá cải lá sung mà bất cứ người nào sau khi bỏ cái túi xách đệm, rời phi trường San Francisco để vào xứ Mỹ đều có thể làm được và trở nên thi sĩ hải ngoại ngay. Tất nhiên ngoại trừ tôi, người đàn bà chưa bao giờ coi thơ quan trọng ngang với áo cơm và hạnh phúc gia đình.

 Trong một ngày đẹp trời, rảnh rỗi, tôi tình cờ đọc nhiều bài thơ viết về Mẹ, Ba ( mà chúng tôi vẫn gọi là Thầy, giống như người Bắc), về chị em, những người thân và về nơi chôn nhau cắt rún của ảnh, được gom chung vào mục “ Thơ Trong Máu Thịt” trong Web riêng.

 Tôi tự nhiên chảy nước mắt hồi nào không hay. Thương Mẹ nhiều mà thương ảnh không ít. Đàn ông đàng ang mà khóc Mẹ như mưa kể cũng là đáng xếp vào hạng đặc biệt khó kiếm. Tôi không muốn cho ảnh biết mình khóc, có khi ảnh hiễu lầm là thơ ảnh hay mà lên mặt tự kiêu chăng, hoặc là sợ ảnh tưởng là Thơ Trần Kiêu Bạc đã vượt qua mức bạn bè đã tặng cho ảnh. Cho nên, dù tôi khóc có ướt cả cái khăn tắm, tôi cũng không bao giờ, nhất định không bao giờ thố lộ. Thiệt tình mà nói, tôi vốn yếu đuối khi nhắc tới Mẹ dù là Mẹ của ai, huống hồ chi là Mẹ ảnh, Mẹ chồng tôi, người đã xé lòng xé ruột sinh ra ảnh cho tôi tới bây giờ. Tôi mang hoài trong những bài thơ nhớ Mẹ ấy. Tôi không khâm phục ảnh hoàn toàn vì lời thơ chỗ nầy chỗ kia còn thô vụng, nhưng thơ về Mẹ riêng mà gởi tâm sự lớn cho những đứa con cùng hoàn cảnh như là mẫu số chung, bất kể tử số khác nhau như thế nào như những bài của ảnh thì không phải ai cũng làm được.

 Tôi tò mò chạy qua những bài thơ khác, sau đó. Cũng thường thôi! Cảm động cũng được mà không cũng được. Cũng may, tôi đã quen với tính tình ảnh qua lối sống bình dị, ăn nói bình dân, ít làm mất lòng ai, nên thông cảm với ảnh là chuyện không có gì lạ!

 Khi tôi đánh máy đến đây, ảnh thấy và có vẻ hơi ái ngại. Tôi vui vẻ: Hình như Tập Thơ anh chưa có Lời Bạt, anh dùng những lời nầy gọi là THAY LỜI BẠT không chừng hay hơn và anh khỏi nhờ ai viết BẠT. Mà có nhờ ai viết lời Giới Thiệu hay Ý Kiến gì thì họ cũng kiếm cách nầy cách nọ để khen anh thôi. Ai mà nở chê anh giữa rừng Thơ Văn bề bộn như vầy! Cho dù những nhà thơ lớn đã khuất mà sống dậy được nhờ viết BẠT cho anh cũng khen anh thôi. Anh làm thơ Lục Bát tuột vần có khi được khen là cách tân táo bạo, hay làm Thơ Đường sai niêm luật cũng được coi là cải tiến, văn minh. Tôi chưa thấy một quyển sách nào có đăng lời chê tác giả dù một ý nhỏ ( vì chê thì đâu có được in vào sách!). Tôi an tâm là khi bài nầy được đăng và sẽ không có sự chỉnh sửa nào, ngay cả một chi tiết nhỏ vì tôi vốn biết ảnh rất ghét ai sửa thơ văn ảnh hay là sửa thơ văn ai dù là một dấu phết.

 Khi tôi thử hỏi ảnh có nên đăng tiểu sử, tên thật, hình ảnh cá nhân hay trình độ học vấn, thì ảnh trả lời là cũng nên nêu sơ lược để nói lên là mình có “căn cước” thật mà không nên khoe khoang hay cố ý làm nổi bật học vị, chức vụ hành chánh, hay lon lá quân đội làm chi! Cũng nên nhớ là có trình độ học vấn cao hay quyền thế trong xã hội không có nghĩa là làm thơ hay mà sự thật còn trái ngược lại nữa, ăn nhập gì đến Thơ và mãi mãi câu ngạn ngữ Pháp “ Cái Tôi là đáng ghét” luôn có giá trị trong đời sống.

 Còn hình thì nên chọn hình mới chụp, không nên dùng hình quá cũ, lúc còn trẻ để đánh lừa người đọc mà khi gặp tác giả họ sẽ bật ngửa vì không nhận ra!

 Còn tên thật cũng không đăng làm chi. Cái tên Trần Ngọc Danh là của Cha Mẹ hy vọng đặt ra. Danh mập là của bạn bè tinh ý gọi cho. Sáu Six là của anh chị em trong nhà thương mến tặng, đâu có liên quan gì đến thơ phú? Riêng bút hiệu Trần Kiêu Bạc bây giờ ít nhiều gì cũng là của thiên hạ rồi. Nói quá, thì cái bút hiệu nầy cũng như một thương hiệu được ít nhiều người biết, như Mì Hai Con Tôm, nước mấm Hai Con Cua; lâu dần có khi nổi tiếng như mắm ruốc Bà Giáo Thảo, giày Nike hay áo lót phụ nữ Victoria Secret, biết đâu! Tôi nghĩ, nếu như ảnh làm thơ hay, được người đọc đồng cảm và ca tụng, họ sẽ tìm hiểu tiểu sử của anh mà không cần khoe ra trước và bao giờ cũng vậy. Tiểu sử mình do người khác viết vẫn hay và trung thực hơn là tự mình viết cho mình. Như Thi sĩ Hàn Mạc Tử bây giờ sống mãi với mọi người bằng cái bút hiệu đó, chứ ai nhớ tên Nguyễn Trọng Trí làm chi? Tôi vẫn tin là Tiểu sử và Tác Phẩm nhiều khi không song hành với nhau, mà có khi lại là những đối lập đến lạ lùng, ngớ ngẩn

 Nói thiệt lòng, tôi là người đàn bà nhà quê, không biết làm thơ, nhưng không đến nỗi không biết thưởng thức thơ. Tôi như người nội trợ không biết câu cá nhưng ra chợ nhìn sơ là biết cá nào ngon để mua về. Trong sự thưởng thức thơ cũng vậy. Thẩm định giá trị một bài thơ có thể còn sơ xuất, nhưng cảm xúc với thơ thì tôi có thể đưa mình vào thế giới cảm xúc chân thật mà ít sai sót.

 Tôi sẽ đón mừng Tập Thơ của ảnh như đón mừng người bạn cố tri từ lâu không gặp. Tôi sẽ nhìn lại trong Tập Thơ một góc quê hương xa lắc mà chúng tôi đã bứt ruột ra đi. Tôi sẽ gặp lại tình thương bao la của những người thân sau bao ngày xa cách. Tôi sẽ cám ơn những cái bóng mà không hình của nhiều phụ nữ trong thơ ảnh nếu như nhờ những cái bóng ấy mà thơ Trần Kiêu Bạc được bay cao lên hay tỏa rộng thêm. Tôi cũng tự tin là những hình bóng ấy chỉ là Người- Của- Thơ thôi chứ không phải Người- Ở- Đâu. Đó vì nhiều lần ảnh bảo tôi: Ngoài Mẹ của chúng tôi ra, không một phụ nữ nào được có mặt trang trọng trong thơ ảnh hết. Còn tôi, tôi không bao giờ có mặt trong thơ Trần Kiêu Bạc, nhưng có trong không gian yên tỉnh, ở phía sau lưng, trên ngọn bút bi, hay lẩn trong bàn tay đặt mỗi đêm trên bàn phím nhỏ vì hơn ai hết, ảnh biết rằng, nếu không có ly trà đậm hay chén cháo khuya thì không có thơ Trần Kiêu Bạc trên cõi đời nầy. Tôi chỉ tiếc là không đọc kỹ những bài thơ ảnh khoe hồi mới quen nhau hay chưa đọc được hết nội dung tập Bên Lề Cuộc Đời hồi còn trẻ nên không biết ở bên ngoài Tổ Quốc, ảnh có khác đi trong Thi Văn hay không? Tôi cũng tiếc vì đáng lẽ lần in nầy là The Best of TranKieuBac mà thành “ The BỐC of TranKieuBac” vì quyển sách nầy có hạn mà thơ thì tùm lum nên không chọn đúng tất cả bài, đành bốc ra thôi! Tôi ví ảnh như một hình vuông có 4 góc. Hai góc cho gia đình, một góc cho THƠ ( chữ in hoa), một góc khác cho sự lãng mạn đáng yêu của một con người luôn có đầy nguồn cảm xúc. Vậy là cũng hoàn mỹ rồi!

 Tôi bình thản vô tư “ Save” bài nầy vào ổ cứng của máy. Nói là bình thản mà không yên tâm vì có thể vào giờ phút chót ảnh đổi ý mà làm khác vì ảnh vốn là người thường làm những chuyện ngạc nhiên đến sững sờ. Vậy tôi có nên cầu trời không?

Californnia, ngày 08 tháng 8 năm 2013

NGUYỄN THỊ MỸ CHÂU

Bạn đường của người được gọi là Nhà Thơ Trần Kiêu Bạc

Nhạc phẩm " Theo Dấu Thời Gian" nhạc Võ Đình Tuyết - Hồng Ngọc Trình bày