Buồn Vui Làm Mướn
Từ đó, bà tiếp tục việc học. Đến khi tốt nghiệp Y Tá, bà đi làm ở một nhà thương trong thành phố Philadelphia. Và chính nơi này, Ralph, một tay bác sĩ mới ra trường đã sa vào đôi mắt màu xanh ngọc thạch của bà! Họ có với nhau hai cô con gái. Cả hai cô đều yên ấm chồng con. Cô em ở gần đây. Cô chị ở tận Colorado, thỉnh thoảng đưa con về thăm ông bà ngoại. Hai ông bà già vẫn sống hạnh phúc bên nhau mãi đến ngày hôm nay. Ông hiện giờ đã hơn 70, là một y sư nổi tiếng về khoa trị liệu bịnh phong thấp của trường đại học y khoa Penn, mỗi năm đều được mời đi giảng thuyết tại nhiều nơi trên thế giới. Tuy vậy, cả tháng vừa qua, ông Ralph phải chống tó vì cái đầu gối sưng chù vù. Chắc là bị tổ trác!
Bà Liz, sau khi sinh đứa con đầu lòng thì bỏ nghề y tá và xoay qua mở tiệm bán vật liệu kiến trúc vườn tược. Có lẽ nghề này làm ăn được nên vẫn còn hoạt động cho đến bây giờ. Mỗi năm, ít nhất một lần bà đi nước ngoài, thường là các nước Á Châu, để thu xếp việc hàng họ.
Tiệm
của bà có đủ thứ, từ những bức tượng bằng xi măng, bằng kim loại nặng hằng trăm
ký, những chậu kiểng, lộc bình bằng gốm lớn nhỏ đến những đồ nho nhỏ trang trí
ngoài trời như con cóc, con gà này kia... Có lần, bà Liz biểu tôi đến tiệm quét
dọn một bữa, tôi mới thấy được chuyện mua bán của họ lớn lao như thế nào. Hàng
họ để lủ khũ trong nhà, thiếu điều không có lối mà đi. Đã vậy, còn để đầy hết
cái sân không phải nhỏ. Nhân viên khỏang 4 người. Hai bà thư ký, một cô bán
hàng và một ông chạy việc linh tinh. Ai cũng bận rộn, lăng xăng trong khi khách
hàng không thấy mấy người. Hôm ấy, từ sáng tới quá trưa, tôi thấy chỉ có vài người khách đến ngắm nghía cả giờ đồng hồ, rồi cuối cùng chỉ có một bà hỏi mua 2 con ếch! Chính bà chủ Liz vui vẻ, huyên thuyên, gói hàng đưa cho khách chớ không nhờ đến chị nhân viên bán hàng. Tôi thầm nghĩ “thiệt tội, mỗi ngày chỉ bán được hai con ếch, làm ăn kiểu này chỉ có nước chuẩn bị đi trốn là vừa!”. Hóa ra, tại tôi dốt quá nên không biết đại đa số khách hàng đều mua theo kiểu đặt hàng bằng điện thoại hoặc bằng mạng lưới toàn cầu đó thôi. Bởi thế, bà Liz đã không phải đi trốn mà còn dư sức mướn tôi hằng tuần lau dọn nhà cửa cho bả!
Làm việc được hơn nửa năm, có lẽ nhận thấy tôi có thể tin được, bà Liz giao chìa khóa nhà cũng như mật
mã giãi tỏa hệ thống báo động trong nhà để tôi tự mở cửa
khi đến và gài lại hệ thống báo động khi ra về. Tôi không thích thú gì chuyện
dễ dãi này, nhất là những khi bà đi nước ngoài. Dù đi vắng lâu, bà vẫn yêu cầu
tôi làm việc như thường lệ. Những khi ấy, hình như chỉ có tôi là người ra vào
ngôi nhà đó. Tôi cứ lo ngay ngáy, lỡ như khi xong việc, tôi về rồi, có tên trộm
nào đó viếng qua đây hoặc bất ngờ điện chạm, gas xì gây cháy nhà thì làm sao chứng
minh được mình không phải là thủ phạm? Có lẽ nhờ tổ độ (?), đến nay vẫn không
có gì xui xẻo xảy ra. Cái nghề lau dọn này thấy đơn giản nhưng không phải dễ
dàng đâu.Một lần nọ, bà Liz buồn bã nói :
- Tôi không có ý nói chú nhưng không hiểu tại sao, cái vòng tay của tôi bị lạc mất ở đâu rồi. Vậy chú ráng để ý mấy nơi hóc kẹt,coi có nó không, lượm lại dùm tôi.
Bà chỉ nói nhẹ nhàng thế thôi nhưng lòng tôi xốn xang, đứng ngồi không yên. Cái vòng tay bằng vàng khảm nhiều hạt kim cương lóng lánh đáng giá hằng mấy chục ngàn thường ngày để ngay ngắn trên mặt bàn trang điểm kia bị mất rồi sao? Nơi phòng ngủ riêng tư này, ngoài hai ông bà Liz ra, có lẽ chỉ có tôi ra vào mà thôi. Vậy, nếu tôi không lấy thì còn ai vào đây? Vốn là người tuy ít chữ nghĩa nhưng biết nhiều phải trái, hơn nữa, nơi xứ sở tạp chủng này, phần nào cũng tự dưng đại diện cho người Việt Nam, tôi không thể làm những điều nhơ nhuốc để người dị chủng khinh thường. Tôi mãi mãi tự hào về đất nước tôi, Việt Nam, một quốc gia nhỏ bé và nghèo đói nhưng đã có những con người siêu việt.
Lịch sử cho thấy mới chân ướt chân ráo, người Việt đã góp mặt ở mọi lãnh vực trong chính quyền hoặc xã hội xứ người. Người Mỹ phải cung kính trước Dương Nguyệt Ánh, một người đàn bà Việt Nam đã chế tạo được bom áp nhiệt, loại bom có sức công phá mạnh nhất, cho đất nước họ. Và còn nhiều nhân tài khác nữa, rất tiếc, tôi không biết hết.
Tôi vì thời thế trở thành nửa thầy, nửa thợ nên yên phận làm kẻ lau nhà nhưng không phải vì thế mà bỏ quên nghĩa vụ giữ gìn danh thơm nòi giống. Làm sao diễn tả được cái cảm giác tự hào lâng lâng, lãng đãng khi tôi thấy trên đầu giường của bác sĩ Ralph, chồng bà Liz, cuốn sách triết học “Old Path White Clouds” do một nhà sư Việt Nam viết. Bỏ qua phần đời của nhà sư đó, tôi chỉ thấy vô cùng sung sướng khi giới trí thức Mỹ vốn rất ít thì giờ rỗi rảnh cũng phải để tâm nghiên cứu tư tưởng phần đạo của một đồng bào của tôi.
Bây
giờ, trước sự việc cái vòng tay đắt giá của bà Liz bị mất, tôi thật sự hoang
mang. Tôi hì hục tìm từng gầm giường, góc tủ, từ lầu trên xuống tận tầng hầm,
mệt nhừ tử, đổ mồ hôi trán mà vẫn không thấy gì. Tuần lễ sau, tôi lại hì hục
tìm nữa và kết quả cũng không thay đổi. Thế mới chết chứ! Bà
Liz ôn tồn:- Chú đừng lo. Tôi tin lòng thành thật của chú mà.
Nói thì nói vậy, làm sao không lo cho được? Cứ bước chân vào nhà, trong lòng tôi tự dưng có điều gì ray rứt không yên. Hơn một tháng sau, bà Liz đi Florida mừng sinh nhật lần thứ 95 của mẹ. Bà cụ ở một mình trong căn hộ nhỏ do một công ty săn sóc người già quản lý. Có lần, tôi đã hỏi bà Liz tại sao lại để mẹ sống côi cút như vậy, chớ người Việt Nam thì phải có bổn phận nuôi dưỡng cha mẹ già trong chính nhà mình. Bà nói, người Mỹ vốn thế, già rồi sống một mình thoải mái hơn và cũng không làm mất tự do của các con. Thế mới biết người Mỹ yêu chuộng tự do đến nhường nào. Đi Florida về, bà Liz hớn hở báo tin cho tôi biết bà đã tìm được chiếc vòng tay trong nhà mẹ của bà! Chuyến thăm trước, bà đã để quên ở đó. Lần ấy, chắc chắn người vui mừng nhất không phải là bà Liz.
Bỏ nghề y tá để xoay qua mở tiệm bán vật liệu kiến trúc vườn tược có lẽ một phần cũng do lòng yêu thích vườn tược của bà. Phía sau nhà không hơn 3 thước là một chân đồi dốc dựng. Vậy mà bà Liz cũng xoay xở thực hiện được một khu vườn trên đó với kỹ thuật bậc thang. Tất cả là 5 bậc. Mỗi bậc trình bày một chủ đề. Hoa thơm, cỏ lạ là đây. Xen vào là những ao cá, suối nước nhân tạo, thảm cỏ xanh rờn. Đặc biệt nhất, theo ý tôi, là một cái thảo am theo kiểu Trung Hoa có băng ghế ngồi nghỉ chân và gần đó là cái bàn thiên cũng có bình nhang và dĩa trái cây bằng đá.
Mỗi
ngày đi lên đi xuống ngắm cảnh, thưởng hoa chắc khỏi cần tập thể dục! Năm
trước, một tay cắt cỏ tập thể dục được vài lần thì bỏ việc. Qua năm sau, một
tay khác tưởng bở, kéo máy lên cắt được một lát rồi mặt mũi chỏm lơ, mồ hôi đầm
đìa, kéo máy xuống...dông luôn! Hiện giờ đang có một tay chịu đấm ăn xôi nào đó
cũng ạch đụi hằng tuần, không biết đến chừng nào thì chạy làng?
Dưới
con mắt bịt bạc của tôi, cái vườn này chẳng có gì quá đẹp. Chỉ tổ mỏi chân, mất
sức! Nhất là vào mùa đông băng giá, ngoài vài loại cây chịu lạnh còn giữ được
chút ít màu xanh, còn lại bao nhiêu đều lá trụi cành trơ nên khu vườn có vẻ
quá sức xơ xác tiêu điều. Vậy mà nó lại được xếp vào danh mục 100 Vườn Đẹp Nhất
Nước Mỹ, có sách, có hình ảnh đàng hoàng. Mỗi năm đều có một, hai chuyến xe
Greyhound đưa khách khắp nước ghé qua tham quan, quay phim, chụp hình.Đêm qua, bà Liz bất ngờ gọi điện thoại cho tôi. Tôi cũng hơi lo vì từ xưa đến giờ, ít khi bà gọi như vậy. Hóa ra, bà cho tôi hay:
- Ngày mai, tôi phải đi đột xuất xuống Florida. Bà cụ trở bịnh thình lình. Kẹt một nỗi là
ngày mai có mấy người thợ sơn đã hẹn đến làm việc trong vườn. Họ là
9 người, chú cứ yên tâm cho họ vào nhà nếu họ cần đi vệ sinh này kia. Chú nhớ
nói với họ rằng tôi thành thật xin lỗi khi không thể ở nhà như đã hẹn. Và cũng
đừng quên đem cho họ xem bức hình chụp khu nhà này lúc mới dọn về.Sáng hôm sau, tôi đến làm như thường lệ và cố không quên những gì bà Liz dặn dò. Khoảng 9 giờ sáng, chuông cửa reo. Tôi chạy ra, đinh ninh 9 người thợ sơn đã tới. Ai dè, chỉ có 1 bà già, ăn mặc khá tươm tất. Bà này nói:
- Tôi là Jane. Bà Liz có ở nhà không hả chú? Tôi đáp:
- Thưa, không. Bả khẩn cấp đi Florida thăm bà mẹ bị bịnh rồi. Xin lỗi, có phải bà là thợ sơn? Bà Jane có vẻ không vui:
- Vâng, tôi là thợ sơn đây. Trung Tâm Dịch Vụ Radnor hôm nọ có giới thiệu tôi với bà Liz rồi. Ai ngờ bả lại đi vắng.
Tôi thầm thắc mắc, già cả thế này, ăn mặc sang trọng thế kia mà lại làm nghề thợ sơn? Đất Mỹ sao mà lắm chuyện lạ lùng! Rồi tôi nói lại cho bà Jane những gì bà Liz đã dặn đêm qua. Vừa nói xong thì một chiếc xe nhỏ dừng lại trước nhà và bước ra 2 bà nữa. Cũng già và cũng áo, váy đàng hoàng. Hai bà này đi một hơi tới bên bà Jane và họ bàn tán gì đó với nhau một chặp. Tôi thấy hai bà mới tới nằng nặc đòi về. Tôi nghĩ bụng, đám thợ sơn già này khó tính quá, không có chủ nhà thì thôi, mắc mớ gì mà không chịu làm!
-Xin lỗi, hai bà cũng là thợ sơn? Hai bà già gật đầu. Tôi hỏi:
- Bà Liz cho tôi biết là có 9 người. Vậy mấy người kia chưa đến, phải không? Bà Jane ngạc nhiên:
- Sao lại 9 người? Trung Tâm Dịch Vụ Radnor chỉ giới thiệu 3 chị em chúng tôi đến đây thôi. Ờ, hay là trung tâm khác cũng đưa người của họ tới đây hôm nay? Tôi nói:
- Dạ, chuyện đó thì tôi không biết. Tôi chỉ biết bà Liz nói có 9 người. Mà thôi, bao nhiêu cũng được. Quý bà cứ làm, tôi để cửa mở, nếu cần vào nhà xin quý bà cứ tự nhiên.
Rồi, theo lời
dặn, tôi chạy vào nhà, tháo tấm hình chụp khung cảnh ngày xưa của khu nhà này,
đem ra cho 3 bà coi.Ba bà trầm trồ một lúc rồi hỏi:- Chúng tôi bắt đầu làm việc được chưa? Tôi nói:
- Tùy ý quý bà. Tôi đâu có ăn thua gì trong chuyện này. Nhưng xin lỗi, mấy bà tính sơn cái gì trong vườn thế? Một bà đáp:
- Thì sơn được cái nào hay cái nấy. Tôi ngạc nhiên, nhủ thầm, đi sơn mà nói vu vơ kiểu này rồi sơn bậy, sơn bạ, lại đổ cho mình cho phép thì kêu trời không thấu. Tôi vội nói:
- Tuần rồi, tôi thấy có đám thợ làm gì lung tung trong đó rồi. Sơn hay không sơn là tự ý của quý bà, tôi xin nói trước là tôi không có trách nhiệm về việc này đâu nhé. Ba ba già có vẻ nản chí ra mặt. Một bà nói:
- Chú này không được yên lòng. Thôi, mình về cho rồi. Tôi sốt sắng:
- Không, không. Tôi yên lòng lắm chớ. Bà chủ nhà đã dặn tôi đón tiếp quý bà mà. Thôi thì quý bà cứ đi làm đi. Tôi làm việc trong nhà, nếu cần gì xin cứ gọi.
Ba bà già gật gù rồi bảo nhau ra xe lấy đồ nghề vào làm. Tôi lững thững đi vào nhà, tiếp tục công việc dở dang của mình. Đầu óc cứ lẩn quẩn những thắc mắc quanh mấy bà già thợ sơn kỳ lạ đó. Già cả đi làm thợ sơn thì đã đành, nhưng thợ gì mà son phấn thế kia, quần áo sang trọng thế kia, nữ trang đầy tay, đầy cổ thế kia?! Đã thế, bà nào cũng mang giày cao gót thì làm sao mà sơn với phết?! Chừng một giờ sau,
lén nhìn ra vườn qua ô cửa kính để xem
họ làm lụng ra sao, tôi mất vía khi thấy ẩn hiện sau tàng lá cây, mỗi bà ngồi ở
một bậc, chễm chệ trên chiếc ghế vải nhỏ có lưng dựa, đôi mắt bà nào cũng mơ
màng nhìn về phía trước như đang chiêm nghiệm một điều gì. Trời đất ơi, làm ăn
kiểu này thì thật là quá cỡ thợ mộc rồi! Chắc nhân lúc chủ vắng nhà, mấy bà già
thợ sơn trổ mòi làm biếng ngồi chơi đây! Tôi không có ý sẽ mách lại chuyện tệ
hại này nhưng tôi cảm thấy xót xa thương hại bà Liz đã xui xẻo mướn lầm đám thợ
sơn đã già cả lại thiếu lương tâm đó. Còn cái Trung Tâm Dịch Vụ Radnor tội
nghiệp nào đó, cứ cái ngử này thì sập tiệm mấy hồi! Có lẽ nước Mỹ giàu sang quá
nên không còn đủ người làm công và đã đến lúc phải nhập khẩu lao động từ nước
ngoài như Đại Hàn, Mã Lai...?Chịu hết nỗi sự hiếu kỳ, đến giờ nghỉ ăn trưa, tôi lò dò “lên” vườn, lấy cớ giải lao để tìm hiểu ba bà đã làm những gì. Tôi gặp ngay bà Jane. Bà đang ngồi phì phà điếu thuốc và thẫn thờ nhìn làn khói trắng vật vờ bay lên.Thợ sơn kiểu này đúng là trên đời có một!Thấy tôi, bà vui vẻ nói:
- Đi đâu đấy? Đến đây chơi, chú! Tôi bước đến, cố giữ vẻ thản nhiên:
- Bà chưa nghỉ trưa sao? Hồi sáng tới giờ, sơn được bao nhiêu rồi, sắp xong chưa? Bà Jane chỉ chỉ vào cái túi bên hông ghế và nói : - Mới được một ít. Chắc đến xế thì xong.
Tôi thật sự kinh ngạc nhưng không dám lên tiếng. Tại sao lại sơn cái gì trong cái túi vải đó? Và tôi nghĩ thầm rằng vì sợ bể mánh làm biếng nên bà già này nói đại cho qua chuyện đó thôi. Già này dữ thiệt! Bà Jane lại hỏi:
- Chú biết sơn không? Tôi nhanh nhẩu:
- Dạ, biết chớ! Ngày xưa khi còn là sinh viên Sài Gòn, tôi vừa đi học, vừa đi dạy giờ, vừa đi sơn đấy. Nếu bà thích biết ít nhiều về quê hương
của tôi thì tôi xin nói là sau khi Cộng Sản tấn công vào Sài Gòn cũng
như những thành phố trên toàn cõi miền Nam trong dịp Tết 1968, nhà cửa của dân
chúng vô tội bị tàn phá tan hoang; do đó, chính quyền miền Nam phải xây dựng
lại cho họ. Chung cư Ấn Quang là một trong những công trình ấy. Tôi làm thợ sơn
bán thời gian ở đó. Bà Jane nhíu mày:- Chú sơn cái gì ở đó? Tôi kể lể:
- Tôi sơn đủ thứ, tùy theo yêu cầu của đốc công. Bữa thì sơn cửa, bữa thì sơn cầu thang. Tôi còn biết quét vôi trần nhà hoặc vách tường nữa! Bà Jane nhìn tôi đăm đăm:
- Vậy chú có sơn như tôi không? Tôi nhìn dáo dác quanh vườn:
- Bà sơn cái gì tôi không thấy? Bà Jane đưa tay rút ra từ giỏ vải bên hông ghế một miếng giấy bản với những nét vẻ phác họa phong cảnh:
-Như cái này nè! Ngay lúc ấy, tôi chợt tỉnh ra. Thì ra, mấy bà già này không phải là thợ sơn mà chính là họa sĩ.
Cùng là “painter” mà tiếng Mỹ vừa có nghĩa thợ sơn, lại vừa có nghĩa họa sĩ, mới chết chớ! Rồi cũng động từ “paint”, vừa là sơn phết, vừa là vẻ, là họa. Rồi cùng lúc ấy, tôi chợt hiểu ra câu nói “9 người” mà bà chủ nhà đã dặn đêm qua. Không phải là “nine people” (9 người), mà là “nice people”(những người tử tế)! Vì là “nice people” nên “please feel free to let them in” (chú cứ yên tâm cho họ vào nhà).
Hèn gì, mấy bà già đã không hiểu nỗi tại sao lại có đến 9 người! Và sau này, bà Liz cho tôi biết Trung Tâm Dịch Vụ Radnor không phải là tổ chức giới thiệu việc làm mà là một hội đoàn của các nghệ nhân địa phương!
Nói cho ngay, một phần do tôi sớn sác, đần độn; một phần do tiếng Mỹ còn nhiều chỗ nghèo nàn thành ra mù mờ. Nếu không tận mắt nhìn thấy bà già Jane cầm họa phẩm của mình thì có gì sai trái khi nói bả là thợ sơn? Tiếng nước tôi, tuy cũng có một số rất ít, rất ít mù mờ nhưng không quan trọng lắm. Nhìn chung, tiếng nước tôi vô cùng phong phú và hết sức rõ ràng. Một thí dụ nhỏ, Mỹ chỉ dùng một chữ You cho tất cả thứ bậc liên hệ, còn tiếng Việt thì “con, cháu, em, anh, chú, bác hay ông, bà, dì, cô...” tùy theo mỗi trường hợp mà có nghĩa thích hợp. Hơn nữa, tiếng Việt còn có cung bậc ngũ âm : sắc, huyền, hỏi, ngã, nặng, nên chẳng khác gì một loại âm nhạc khiến người nghe có cảm giác nhẹ nhàng như được nghe một bản nhạc, một bài thơ. Bởi thế, tôi yêu tiếng nước tôi suốt đời, suốt kiếp. Con cái của tôi cũng vậy. Dù hằng ngày phải học, phải nói bằng tiếng Mỹ nhưng trong thâm tâm, chúng vẫn không coi rẻ tiếng nói, chữ nghĩa của dân tộc.
Đứa con gái út thường tâm sự với tôi:
-Lạ thiệt, Ba ạ! Ở trường, chỗ nào có tiếng Việt Nam thì con tìm đến ngay và thấy thích ngay. Về tình yêu đôi lứa, cô bé nói như thế này:
-Con vẫn thích nghe “anh yêu em” hơn là “I love you”. Nghe nó khô khốc, vô hồn quá sức, phải không Ba?
Đó, tiếng nước tôi là đấy. Là tình tự, là quê hương, là nỗi niềm của những kẻ tha phương. Là “bốn nghìn năm thành tiếng lòng tôi”. Xin hãy nhớ lấy và xin hãy trân trọng giữ gìn ./.
Ý kiến bạn đọc
10 Tháng Mười Một 20128:00 SA
Allie
Khách
Your honesty is like a baeocn
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D589146458.-%3B)