2:21 SA
Thứ Sáu
29
Tháng Ba
2024

Đêm Đọc Cổ Thi - Thơ: Lý Đông A - Vô Ngã - Nhạc: Dân Chủ Ca

18 Tháng Chín 201312:00 SA(Xem: 19755)
Đêm Đọc Cổ Thi
Thơ: Lý Đông A - Vô Ngã
Nhạc: Dân Chủ Ca
 
1.
Đêm đọc cổ thi,
Chữ còn, chữ mất,
Trên vách tường,
Trăng múa thúy hoa.
Đêm đọc cổ thi,
Người đi xa đã khuất,
Nhấn phím đàn,
Cất tiếng ly ca.
 
Ta vỗ án hét thành Ca Chính Khí
Một ngày lạnh, nước người không tri kỷ
Thấu buốt tận lòng người trong cốt tủy.
Đông thê thê như gió thổi u hồn
Ta vỗ án hét thành Ca Chính Khí
Một ngày lạnh nước người không tri kỷ
Thấu buốt tận lòng người trong cốt tủy.
Đông thê thê như gió thổi u hồn
 
2.
Đêm đọc cổ thi,
Gió thổi thiết tha,
Lá trúc bay phơ phất,
Nắng thu vàng
Nay đã xưa xa.
 
Sông Bạch Đằng sóng vỗ thuyền cắc cắc
Nước Mê Linh trăng thu còn vằng vặc
Đồng Đống Đa xương người phơi man mác.
Non Chi Lăng gió cuốn rừng cung đao
Chiều tịch dương chìm khuất,
Trên tơ đàn, tí tách mưa sa...
 
Ta vỗ án hét thành Ca Chính Khí
Một ngày lạnh, nước người không tri kỷ
Thấu buốt tận lòng người trong cốt tủy.
Đông thê thê như gió thổi u hồn
 
Chiều tịch dương chìm khuất,
Trên tơ đàn, tí tách mưa sa...
Chiều tịch dương chìm khuất,
Trên tơ đàn, tí tách mưa sa...
 
Chính Khí Việt
Lý Đông A
 
Một ngày lạnh, nước người không tri kỷ
Ta vỗ án hét thành ca chính khí
Đông thê thê như gió thổi u hồn
Thấu buốt tận lòng người trong cốt tủy.
Nước Mê Linh trăng thu còn vằng vặc
Sông Bạch Đằng sóng vỗ thuyền cắc cắc
Non Chi Lăng gió cuốn rừng cung đao
Đồng Đống Đa xương người phơi man mác.

 
Đêm Đọc Cổ Thi
Vô Ngã
 
Đêm đọc cổ thi,
Chữ còn, chữ mất,
Trên vách tường,
Trăng múa thúy hoa.
Người đi xa đã khuất,
Nhấn phím đàn,
Cất tiếng ly ca.
Gió thổi thiết tha,
Lá trúc bay phơ phất,
Nắng thu vàng
Nay đã xưa xa.
Chiều tịch dương chìm khuất,
Trên tơ đàn,
Tí tách
Mưa sa...

Nhà thơ Vô Ngã với ‘300 Năm Thơ Văn Cổ’
Viên Linh
 
“300 Năm Thơ Văn Cổ” là tiền đề của bộ sách do tác giả Vô Ngã Phạm Khắc Hàm viết và sửa lấy bằng nhu liệu Microsoft Word trên máy vi tính riêng của ông, trong một thời gian dài trên hai mươi năm, đọc tới sửa lui nhiều lần. Với chiều dài Lịch Sử Nền Độc Lập của nước ta từ sau khi Ngô Quyền đánh tan quân Tầu (939, thế kỷ mười), qua Tiền Lê, Lý, tới hết Nhà Trần, (vài năm qua thế kỷ mười lăm), nội dung sách gồm hai bộ, bốn quyển, tổng cộng 1270 trang thơ văn của tiền nhân, nhà thơ Vô Ngã đã trao bản thảo cho tôi để in ấn càng sớm càng tốt.

Tôi đã làm ngay phần đầu cuối tuần qua, 370 trang sưu khảo và phẩm bình thơ văn của Nhà Ngô, Nhà Tiền Lê, và Nhà Lý. Sự việc này đã khiến tôi tới gần người bạn vong niên hơn nữa. Anh năm nay 86 tuổi, và chúng tôi đã đọc thơ văn cổ trong ánh sáng của lịch sử, mặc dù bên kia đường Lâm Truy, nẻo vào Vô Tích, dưới những ngọn đèn lồng trước cửa cao lâu xanh, mấy nhà học giả đạo mạo đang sướt mướt nâng xiêm áo ngạt ngào hương xả để ca ngợi tấm gương bán hoa mua sự yên thân cho lão Vương già.

Anh Vô Ngã Phạm Khắc Hàm viết về Thơ Văn Cổ như sau: “Qua thơ văn, ta sẽ thấy mỗi tác giả - thường là những nhân vật lịch sử - kể lại một mẩu chuyện về đời mình, khiến cho trang văn học trở thành những trang lịch sử sống động.”

“Như vậy, văn thơ (cổ) đã minh họa lịch sử,... các biến cố lịch sử luôn luôn là bối cảnh của văn thơ. Văn thơ và lịch sử đi đôi với nhau như bóng với hình như thế nên muốn hiểu rõ nội dung một bài thơ, ta cần biết rõ bối cảnh lịch sử của nó, và ngược lại, đôi khi nhờ thơ văn, ta có thể hiệu đính các sai lầm trong các sách viết về sử.” (tr.25, cuốn 1, Thơ Văn Đời Ngô Lê Lý)

Bản văn cổ đầu tiên của bộ sách chỉ có 95 chữ, là “Đại kế phá Hoàng Thao” của Ngô Quyền. Tác giả Phạm Khắc Hàm đã dịch từng chữ một, giải nghĩa hết 95 chữ, với chữ Hán in trước, rồi phiên âm sau mới dịch nghĩa. Sau đó là Lời Bàn, tổng cộng 16 trang khổ lớn. Mới nghe qua, người nghe tưởng sẽ rất khô khan; không phải, đó là 16 trang hứng khởi, hưng phấn, vừa giận vừa đau, vừa vui vừa sướng, đọc đến đâu hình ảnh chiến trận, trong trướng tham mưu, ngoài sông đỏ máu, hiện ra đến đó.

“Kế Lớn Phá Hoằng Thao”
“Hoằng Thao (chỉ là) một đứa trẻ ngốc mà thôi. Cầm quân (từ) xa lại, binh sĩ mỏi mệt, lại nghe Công Tiễn (đã) chết, không (có) nội ứng, khí (thế của chúng) đã bị mất (ngay từ) trước. Chúng ta lấy sức (nhàn) đón (đánh) mỏi mệt, tất phá được chúng.

Tuy nhiên, (kẻ) kia lợi (thế) ở hạm đội, nếu không phòng bị trước việc đó, cục diện thắng bại chưa thể biết trước được.
Nếu trước đó, sai người trồng cọc lớn tại cửa biển, đầu vót nhọn, bịt sắt; thuyền kia theo (nước) triều lên, vào trong (chỗ đóng) cọc; nhiên hậu ta (sẽ) dễ dàng chế (ngự) chúng. Không có (kế nào) ngoài kế này.”

Chỉ có thế! Đọc “Kế Lớn Phá Hoàng Thao” của Ngô Quyền (899-944) ta được biết thân thế người anh hùng làng Đường Lâm, Giao Châu (vùng Sơn Tây), và lời ông nói với tướng sĩ kế sách phá tên Tướng Hoằng Thao ra sao, để sau này sông Bạch Đằng trở thành nơi diễn ra trận đánh lịch sử, đưa dân tộc tới đài độc lập sau gần ngàn năm bị Bắc phương đô hộ. Lời Bàn nhắc đến đôi câu đối “Cột đồng tới giờ rêu chưa xanh / Sông Đằng từ xưa máu còn đỏ,” mà tác giả Phạm Khắc Hàm sưu tầm, đem vào sách, để đưa ra nhận định rằng nội cái tên con sông ấy cũng đã làm Bắc phương phải nhục, vì nó đã trở thành câu đối đáp giữa sứ Đại Việt và chức quyền Tầu sau này. Đọc và viết về Thơ Văn Cổ Dân Tộc, theo ông, chính là ôn lại lịch sử. Thơ văn cổ chép sử, và nhân vật trong những áng văn xưa nhiều người là anh hùng dân tộc. Có thể có nhiều người biết như thế, song nói ra được, nói ra mà làm người ta tin, lại là một việc khác.

Tác giả Phạm Khắc Hàm dùng tên thật làm bút hiệu, khi làm thơ ký là Vô Ngã, sinh ngày 19 tháng 2, 1928 tại Phương Du, Yên Khánh, Ninh Bình, đỗ Tú Tài Toán (1948) tại trung tâm Yên Mô, Ninh Bình. Giáo sư trường Trung Học Tân Việt, huyện Nga Sơn, Thanh Hóa (1949), sĩ quan Trừ Bị Khóa I Nam Định (1951), tác chiến trong Tiểu Đoàn Biệt Lập 23, tại Quảng Bình (1951-54), tới năm 1956 giải ngũ, sang Pháp du học (1956), đậu Tiến Sĩ Vật Lý Vi Tử và Lý Thuyết (1964).

Về nước, ông dạy tại các Đại Học Khoa Học Sài Gòn (1965-1981), Nông-Lâm-Súc Sài Gòn, Đại Học Cần Thơ, Đại Học Huế và Đại Học Đà Lạt (1968-75). Vượt biên, định cư tại Hoa Kỳ (tháng 8, 1981), hiện cư ngụ trong một ngôi nhà lưu động với vợ ông, Bác Sĩ Minh Châu. Cả hai đã về hưu. Với cuộc đời đã trải qua từ Đông tới Tây, từ võ sang văn, từ khoa học vi-tử tới thơ vô ngã, con người ấy lại rất lặng lẽ, rất âm thầm, ngày ngủ, đêm thức, miệt mài nghiên cứu cổ thư, dõi bóng Lý Đông A một triết gia kỳ bí của quê hương Ninh Bình, hồn hướng về ngọn Nga My vọng chân nhân cứu nước, lòng lưu vong mà thao thức khôn nguôi một đất nước tro than dấy mộng phượng hoàng:
 
Một ngày lạnh nước người không tri kỷ
Ta vỗ án hét thành ca chính khí
Đông thê thê như gió thổi u hồn
Thấu buốt tận lòng người trong cốt tủy.
Nước Mê Linh trăng thu còn vằng vặc
Sông Bạch Đằng sóng vỗ thuyền cắc cắc
Non Chi Lăng gió cuốn rừng cung đao
Đồng Đống Đa xương người phơi man mác.
(Lý Đông A, Chính khí Việt)
 
Đêm đọc cổ thi,
Chữ còn chữ mất,
Trên vách tường,
Trăng múa thúy hoa.
Người đi xa đã khuất,
Nhấn phím đàn,
Cất tiếng ly ca.
Gió thổi thiết tha,
Lá trúc bay phơ phất,
Nắng thu vàng
Nay đã xưa xa.
Chiều tịch dương chìm khuất,
Trên tơ đàn,
Tí tách
Mưa sa...
(Vô Ngã, Đêm đọc Cổ thi)
 
Do niềm kính trọng đối với một nhà thơ tiền bối, một soạn giả Hán học uyên thâm, một người bạn vong niên có tầm nhìn sâu suốt, tôi viết những dòng này và nhận xuất bản cuốn sách cho anh. Tôi tin rằng “300 năm Thơ Văn Cổ” của Phạm Khắc Hàm là một bộ sách quí giá sẽ được hiện ra trong Tủ sách Văn học Dân tộc và người đọc chọn lọc đâu đó sau này.
Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
12 Tháng Ba 2023(Xem: 2582)
Tháng ba sinh nhật ta chợt nhớ Ta nhớ người, người nhớ ta không?
10 Tháng Ba 2023(Xem: 2796)
Mặc cho thiên hạ tranh giành Thực tâm mà sống hương lành luôn theo.
03 Tháng Ba 2023(Xem: 2580)
Lòng Đồng Nai réo gọi Hương không đành bay xa!
03 Tháng Ba 2023(Xem: 2752)
Mở ra khép lại tình xa xứ Ai xui mình lại nhớ Biên Hòa!
15 Tháng Mười Hai 2022(Xem: 3057)
Chớ hát chi bài Chuyện Người Đi . Chân trai chưa mỏi đường chinh chiến
21 Tháng Mười Một 2022(Xem: 2934)
Gởi lời thăm hỏi Sài Gòn Thấy trong cõi nhớ chỉ còn mình em!
21 Tháng Mười Một 2022(Xem: 1918)
Hằng ơi! Xin một nụ cười Không trăng, rượu cũng thức đòi tri âm!
14 Tháng Mười Một 2022(Xem: 2928)
Xót thương cho cảnh đời khổ cực Xin nhận nơi đây một tấm lòng
13 Tháng Mười Một 2022(Xem: 3225)
Thuở xưa đầu bãi cuối ghềnh Giờ ru tiềm thức Nhớ Quên Chỉ Là...
07 Tháng Mười Một 2022(Xem: 4062)
Tiếc, sau này phật tử Đã nhiều người chống ông.
17 Tháng Mười 2022(Xem: 3383)
Còn đây thương nhớ vô bờ Từng đêm thao thức, hồn thơ ngậm ngùi.
12 Tháng Chín 2022(Xem: 3811)
Sao lại chẳng mỉm cười Hãy hân hoan thọ mạng mỗi người
11 Tháng Chín 2022(Xem: 3679)
Mình sống ân cần, thiết tha, thiếu gì bè bạn Những anh: Hạnh, Lý, Thông, Kỷ, Trọng …
14 Tháng Tám 2022(Xem: 4256)
Con thành đứa trẻ mồ côi Lặng chiều nhang khói tìm hơi Mẹ hiền
24 Tháng Bảy 2022(Xem: 4678)
Hạnh phúc, buồn đau, đoàn tụ, rẽ phân Vinh quang, nhục nhằn, thành công, thất bại
10 Tháng Bảy 2022(Xem: 4670)
Ta đi về phía chân trời Hỏi vầng dương có ai ngồi ngâm thơ ?
24 Tháng Sáu 2022(Xem: 4737)
Gởi em tình cũ dù chưa trọn Mà vẫn còn vương hết cả đời
22 Tháng Sáu 2022(Xem: 4229)
Thôi rồi...ngõ vắng, trăng tà Rồi em, thuộc của người ta...bao gờ!
22 Tháng Sáu 2022(Xem: 3538)
Anh còn nợ lửa tràn lên trận tuyến, Nợ trối trăn thằng bạn phút lìa trần...
15 Tháng Sáu 2022(Xem: 4440)
Tàn canh khói thuốc vàng cô quạnh Ngọn nến đời soi...chiếc bóng gầy!
07 Tháng Sáu 2022(Xem: 4381)
Bốn mùa hoa lá đổi thay Vẫn Yêu Mùa Hạ nhớ hoài dáng xưa...
07 Tháng Sáu 2022(Xem: 4331)
Để không sợ cảnh mưa rơi Để không phải sống một đời lãng du!
07 Tháng Sáu 2022(Xem: 4561)
Ta vào mê ảo đêm trăng lặn Như bóng sương mờ cánh vạc bay
02 Tháng Sáu 2022(Xem: 4164)
Đêm sương Hạ, nến gầy hơ huyền thoại Nghe thèm thuồng ấm lại thuở bên người
30 Tháng Năm 2022(Xem: 4564)
Và anh hồn chung với tấm tinh trung Đã hòa hợp làm linh hồn giống Việt.
30 Tháng Năm 2022(Xem: 4474)
Anh đi bỏ lại khung trời nhỏ Góc phố hôm nào em tiễn đưa
30 Tháng Năm 2022(Xem: 4408)
Nói đi anh một lần cho đủ lẽ Dù mặn nồng cay đắng có mềm môi
17 Tháng Năm 2022(Xem: 4396)
Tôi muốn nói với người bạn cũ Đành lòng sao? hờ hững trường xưa
10 Tháng Năm 2022(Xem: 4317)
Tình của Mẹ, muôn đời khắc mãi Lòng Mẹ hiền sánh tựa biển khơi
10 Tháng Năm 2022(Xem: 4430)
Mẹ bềnh bồng cõi gió mây Cơn đau vô lượng đoạ đày xác ve
09 Tháng Năm 2022(Xem: 4312)
Căn nhà ấm cúng hình dáng mẹ. Là nàng tiên nữ lạc bước chân.
09 Tháng Năm 2022(Xem: 4163)
Bài thơ tôi viết buồn độc vận Tôi tự ru tôi khúc ngậm ngùi
09 Tháng Năm 2022(Xem: 4419)
Lệ khổ “NGHẸN NGÀO” tuông chảy mãi “CÁNH BUỒM CHUYỂN BẾN” biết về đâu?!.
09 Tháng Năm 2022(Xem: 4356)
Còn đâu nữa những nụ cười?! Chỉ còn sót lại một thời nhớ thương
28 Tháng Tư 2022(Xem: 4852)
Mắt vẫn còn trong mắt Còn nhau trong biển dâu!
28 Tháng Tư 2022(Xem: 4530)
Sàigòn ơi! Xa quê hằng ao ước Mang nỗi sầu cố quốc, kẻ lưu vong
28 Tháng Tư 2022(Xem: 4297)
Khách phương xa lưu luyến dạ thương hoài ÔI! PHÚ HỘI!...Những ngày yêu dấu củ..
28 Tháng Tư 2022(Xem: 4196)
Lá sầu riêng rụng mấy mùa Phượng tàn mấy độ mà chưa gặp người
22 Tháng Tư 2022(Xem: 4073)
Sáng nay anh thấy mộng rất đầy Mộng về theo những cánh me bay
19 Tháng Tư 2022(Xem: 4717)
CAY NỒNG MẮT NGƯỜI TRÊN VAI,.... KHÓC THEO VỢ LÍNH CẢ TRĂM NGƯỜI. MỘT TÌNH XUÂN LỘC TỘI NGƯỜI ƠI
19 Tháng Tư 2022(Xem: 4061)
Giá như đèn không sáng bên kia Chắc gì ai biết ai còn đứng đợi
19 Tháng Tư 2022(Xem: 4202)
Mầm non sẽ lại mọc Hãy nguyện cầu cho nhau.
19 Tháng Tư 2022(Xem: 3989)
Xa biệt lâu rồi! Hỡi cố nhân Bấy nhiêu năm - mộng vẫn chưa tàn
19 Tháng Tư 2022(Xem: 3926)
Nhớ tiếng sầu riêng rụng trong đêm Hoa Cau rơi nhẹ dưới hiên thềm
07 Tháng Tư 2022(Xem: 4175)
Thời gian sạt lở vùng kỷ niệm Cánh phượng phai tàn ai tiếc thương?!
07 Tháng Tư 2022(Xem: 3747)
Rồi xa nhau trôi dạt tựa mây chiều Giờ về lại nhìn thôn nghèo thương nhớ
07 Tháng Tư 2022(Xem: 3871)
Đau đáu một phương hồn viễn xứ Quê nhà vẫn nhớ dẫu hai phương!
03 Tháng Tư 2022(Xem: 4351)
Giọt mưa thu hay lệ nhòa mắt biếc Mảnh tang buồn ... Em góa phụ ngây thơ
02 Tháng Tư 2022(Xem: 3951)
Đã bao lần sông lỡ nhịp hẹn đêm Sóng không hát, dòng không trôi giọng hát
31 Tháng Ba 2022(Xem: 3883)
Mà sao ám ảnh hoài đôi mắt Dẫu đến ngàn năm vẫn đợi chờ!...